اختلال اضطراب جدایی (Separation Anxiety Disorder)

اختلال اضطراب جدایی یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که در آن فرد هنگام جدایی از افراد مهم زندگی، احساس نگرانی شدید، ترس و ناراحتی را تجربه می‌کند. این اختلال در کودکان بیشتر دیده می‌شود، اما ممکن است در نوجوانان و بزرگسالان نیز بروز کند. اگرچه وابستگی عاطفی به افراد نزدیک طبیعی است، اما در این اختلال، شدت و نوع اضطراب به حدی است که بر زندگی روزمره تأثیر منفی می‌گذارد.

 

علائم اختلال اضطراب جدایی

این اختلال علائم روانی و جسمی مختلفی دارد که می‌توانند در کودکان و بزرگسالان متفاوت باشند:

علائم روانی:

1. نگرانی شدید درباره اتفاقات بدی که ممکن است برای عزیزان رخ دهد.
2. ترس از جدایی حتی برای مدت کوتاه.
3. کابوس‌های مکرر مرتبط با جدایی.
4. احساس ناامنی هنگام نبودن افراد نزدیک.

علائم جسمی:

1. سردرد، دل‌درد یا حالت تهوع هنگام جدایی.
2. مشکلات خواب و بی‌قراری.
3. تعریق یا تپش قلب شدید هنگام فکر کردن به جدایی.

علل اختلال اضطراب جدایی

1. عوامل ژنتیکی:
   مطالعات نشان می‌دهند که سابقه خانوادگی اضطراب می‌تواند احتمال بروز این اختلال را افزایش دهد.
2. تجربیات تلخ دوران کودکی:
   جدایی‌های ناگهانی، از دست دادن والدین، یا حوادث ناگوار مانند طلاق والدین ممکن است عامل تحریک این اختلال باشند.
3. عوامل محیطی:
   محیط‌های پراسترس، مانند تجربه جابه‌جایی‌های مکرر، می‌توانند زمینه‌ساز اضطراب شوند.
4. شخصیت فرد:
   کودکان یا بزرگسالانی که شخصیت حساسی دارند، بیشتر در معرض این اختلال هستند.

اختلال اضطراب جدایی در کودکان و بزرگسالان

در کودکان:

اختلال اضطراب جدایی بیشتر در سنین پیش‌دبستانی و دبستان دیده می‌شود. کودک ممکن است از رفتن به مدرسه یا مهدکودک امتناع کند یا هنگام جدایی از والدین، به‌شدت گریه کند.

در بزرگسالان:

این اختلال می‌تواند به شکل وابستگی شدید به شریک عاطفی، نگرانی دائمی برای اعضای خانواده، یا اجتناب از سفرهای کاری و دوری از خانه بروز کند.

 

عوارض اختلال اضطراب جدایی

اختلال اضطراب جدایی اگر درمان نشود، می‌تواند مشکلات زیر را ایجاد کند:

1. اختلال در تحصیل و کار: امتناع از حضور در مدرسه یا محل کار می‌تواند تأثیر منفی بگذارد.
2. مشکلات ارتباطی: وابستگی بیش‌ازحد ممکن است روابط اجتماعی را محدود کند.
3. افسردگی و سایر اختلالات اضطرابی: اضطراب شدید می‌تواند زمینه‌ساز بروز سایر اختلالات روانی شود.

 

روش‌های درمان اختلال اضطراب جدایی

برای درمان این اختلال از ترکیب روش‌های روان‌شناختی و گاهی دارویی استفاده می‌شود:

1. درمان شناختی-رفتاری (CBT):

CBT یکی از موثرترین روش‌ها برای درمان اضطراب است که به فرد کمک می‌کند الگوهای فکری منفی خود را شناسایی و مدیریت کند.

2. بازی درمانی:

برای کودکان، بازی درمانی ابزار مفیدی برای کاهش اضطراب و افزایش اعتمادبه‌نفس است.

3. آموزش والدین:

والدین با یادگیری نحوه برخورد مناسب، می‌توانند اضطراب کودک را کاهش دهند و از تشدید علائم جلوگیری کنند.

4. دارودرمانی:

در موارد شدید، استفاده از داروهای ضداضطراب مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) ممکن است توسط پزشک تجویز شود.

راهنمای والدین برای کاهش اضطراب جدایی در کودکان

1. ایجاد یک برنامه خداحافظی منظم:
   کودک باید بداند که والدین همیشه بازمی‌گردند و می‌تواند به این موضوع اعتماد کند.
2. تشویق به استقلال:
   فعالیت‌هایی را برای کودک ترتیب دهید که بتواند بدون کمک دیگران انجام دهد.
3. پرهیز از وابستگی بیش‌ازحد:
   سعی کنید به کودک فضای کافی برای کشف دنیای خود بدهید.
4. مشاوره با روان‌شناس:
   اگر علائم کودک شدید است، مراجعه به یک متخصص ضروری است.

پیشگیری از اختلال اضطراب جدایی

1. ایجاد محیطی آرام:
   محیط خانه باید مکانی امن و آرام برای کودک باشد.
2. حفظ روال‌های منظم:
   برنامه‌های منظم و قابل پیش‌بینی برای کودک می‌تواند حس امنیت را افزایش دهد.
3. آموزش مهارت‌های مقابله:
   به کودک یاد دهید که چگونه با نگرانی‌های خود مقابله کند.

نتیجه‌گیری

اختلال اضطراب جدایی یک مشکل قابل‌درمان است که با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌توان آن را مدیریت کرد. والدین و افراد مبتلا می‌توانند با استفاده از روش‌های مناسب، این چالش را به فرصتی برای رشد و پیشرفت تبدیل کنند. اگر احساس می‌کنید شما یا فرزندتان به این اختلال مبتلا هستید، همین امروز برای دریافت مشاوره اقدام کنید.

اولین قدم برای بهبود، پذیرش مشکل و درخواست کمک است.